Cor, trainer bij September: “Werkdruk. Een term die ik toch wel dagelijks tegenkom bij mijn werk als (team)coach en onderwijs-trainer. Tijdens vergaderingen en (onderwijs)bijeenkomsten is het regelmatig onderwerp van gesprek. Vaak verschijnen er op sociale media discussies, overtuigingen en overdenkingen ten aanzien van werkdruk. Er worden stakingen georganiseerd om de werkdruk te verlagen in het (basis)onderwijs. Zelfs op verjaardagen of in de kroeg gaat het vaak over ‘druk, druk, druk’… Het onderwerp is hot en actueel.”
De maatschappij
Gezien de beladenheid van de gesprekken rondom het thema ´werkdruk´ lijkt het toch wel een ingewikkelde materie voor mensen om hier op een constructieve manier over te praten met elkaar. Ik denk wel eens dat het ook een manier van uiting is over onvrede ten aanzien van de balans tussen werk en privé. Ontevredenheid over rust, vrije tijd en de actieve loopbaan. Soms lijkt het wel dat wanneer je het niet druk hebt, je niet meetelt in de maatschappij. Dat je dan niet succesvol zou zijn.
Onderwijs
Een ander punt is de cultuur in onderwijsland. Daar zijn op verschillende lagen andere belangen. Het is een wereld waarin je met mensen (samen)werkt. Een docent heeft nu eenmaal een andere motivatie dan de leidinggevende. De motivatie om leerkracht te worden zit hem vaak in de passie en kwaliteit om leerlingen/studenten zo goed mogelijk te ondersteunen bij hun groei naar volwassenheid en uiteindelijk het behalen van een diploma. Wanneer een leerling aan je bureau staat, willen de meeste leerkrachten er ook graag voor die leerling zijn. Wanneer die kwaliteit doorslaat (kernkwadranten van D. Ofman) in altijd maar ‘ja’ zeggen tegen de waan van alle dag, kun je als leerkracht al snel in de problemen komen met je timemanagement. En dan heb ik het verder nog niet eens over de ‘papieren tijger’, die ontstaat bij het bijhouden van een leerlingvolgsysteem, onderwijsontwikkeling en andere neventaken van de docent.
De teamleider daarentegen heeft belang bij een passende formatie waarbij hij/zij onder andere kijkt naar de balans tussen leerlingaantallen en de werktijdfactor van de docenten. Het blijft een enorme uitdaging om de werkverdeling (lees werkdruk) te meten met een cijfertje in een Excelbestand. Dit heb ik zelf als docent ook altijd als lastig ervaren.
Nieuwjaarsspeech
Ooit hoorde ik een directeur tijdens een nieuwjaarsspeech uitspreken dat het vaak over ‘gevoelde’ werkdruk gaat. Hebben jullie het echt zo druk vroeg hij zich hardop af? Of zou er nog wel efficiënter gewerkt kunnen worden? Ik weet nog dat veel werknemers erg boos waren over deze uitspraak. Ikzelf vond het ook wel ongepast, het raakte mij beslist. ‘Wist hij wel wat hij zei?’, ‘Wist hij wel hoe het er echt op de werkvloer aan toe gaat?’, ‘We werken echt loeihard met elkaar’. Al dit soort uitspraken werden onderling geuit. Het hield de gemoederen flink bezig!
Persoonlijke ontwikkeling
Nu, jaren later denk ik er toch wel iets genuanceerder over. Hier en daar zat er wel een punt in wat de directeur toen riep. De manier waarop verdiende niet de schoonheidsprijs en de timing was wellicht twijfelachtig. Toch begrijp ik nu beter wat hij bedoelde en welke bewustwording hij wilde activeren. Door mijn persoonlijke groei en ontwikkeling kijk ik tegenwoordig anders naar dit soort maatschappelijk actuele onderwerpen. Ikzelf kan namelijk invloed uitoefenen op de keuzes die ik maak en dit heeft weer invloed op mijn timemanagement en de werkdruk van alle dag. Deze geleerde inzichten kan ik nu mooi toepassen in mijn werk als coach en onderwijstrainer.
Invloed en betrokkenheid
Tijdens mijn werkzaamheden als onderwijstrainer en professioneel coach ben ik dagelijks in contact met werknemers van alle lagen in het onderwijs. Tijdens trainingen of individuele coachtrajecten, die gaan over werkdruk en dus timemanagement, gebruik ik regelmatig de Cirkel van Invloed en Betrokkenheid. Stephen Covey is de bedenker en grondlegger van de Cirkel van invloed. Deelnemers waar ik mee samenwerk worden uiteindelijk bewuster van de keuzes die zij kunnen maken en hoe zij, door proactief te handelen, hun invloed kunnen vergroten.
Welke invloed heb je op een bepaalde situatie en hoe ga je ermee om? Dit is een van de stappen die helpen bij een gestructureerde en beïnvloedbare timemanagement, door vooral de focus op die zaken te leggen waar je direct invloed op hebt. Richt je energie beter niet op zaken die volledig buiten je invloedsfeer liggen. Deze manier van handelen levert vaak energie op en zorgt indirect voor minder (gevoelde) werkdruk. Dat is de kern van de boodschap.
Overdenking
(Gevoelde) werkdruk is in mijn beleving een zeer serieus onderwerp en ik gun iedereen meer balans in het werk en vrije tijd. Om dit te kunnen bereiken zullen teams en leidinggevenden constructieve gesprekken met elkaar moeten voeren, waarbij eenieder zijn ‘gevoel’ minstens serieus genomen moet worden. Iedereen ervaart op een ander niveau werkdruk. Dat is voor elk individu nu eenmaal anders. Een goede ‘eerlijke’ werkverdeling en ‘nee’ kunnen zeggen (grenzen aan geven) is daarbij van groot belang. Wat maakt dat iemand nee zegt? Wat is daarvan de reden en wordt dit geaccepteerd en besproken? In deze blog heb ik één waardevolle werkvorm benoemd, de Cirkel van Invloed en betrokkenheid, die hierin kan bijdragen.
In veel gevallen werkt het zeer positief om hier een externe specialist bij te betrekken. Dit om de veiligheid in het team te waarborgen en effectiever tot een resultaat te komen.
In deel 2, het vervolg op deze blog, deel ik mijn ervaringen uit een zeer succesvol team in relatie met werkdruk verminderen. Daarnaast zal ik een tweede waardevolle werkvorm behandelen die een bijdrage kan leveren aan een betere timemanagement.
Veel succes en plezier naar een gevoel van minder werkdruk.
Cor
Trainer bij September
Werkdruk verminderen?
Wil jij jouw werkdruk in het onderwijs verminderen? Bekijk dan onze cursus Werkdruk verminderen.
Lees ook: Werkdruk (in het onderwijs) verminderen – deel 2
Meer van Cor: brandwijk-coaching.nl
