Expliciete Directe Instructie (EDI) is een bewezen manier om lessen gestructureerd en effectief te maken. Steeds meer scholen volgen een training expliciete directe instructie, met als doel dat alle leerlingen profiteren van heldere uitleg en actieve oefening. Maar hoe zorg je er als schoolleider of teamcoach voor dat het hele team mee is, zonder dat EDI voelt als weer een opgelegde methode? Het antwoord ligt in een combinatie van visie, kleine stappen, eigenaarschap en voortdurende ondersteuning.
1. Begin met het waarom
Weerstand ontstaat vaak als mensen niet begrijpen waarom een verandering nodig is. Daarom is het belangrijk om de start niet te leggen bij het ‘hoe’ van EDI, maar bij het ‘waarom’. Leg uit dat expliciete directe instructie niet zomaar een methode is, maar een manier om ervoor te zorgen dat iedere leerling weet wat hij leert, waarom dat belangrijk is en actief oefent tot het lukt. Door dit concreet te koppelen aan dagelijkse situaties in de klas wordt het tastbaar: leerlingen zijn betrokken, weten wat er van hen verwacht wordt en kunnen beter leren. Als teamleden dit zien en ervaren, groeit vanzelf het besef dat EDI bijdraagt aan de kwaliteit van hun onderwijs, en ontstaat een intrinsieke motivatie om ermee aan de slag te gaan. Het is de kunst om de focus te leggen op leerwinst voor leerlingen in plaats van op het afvinken van een methode.
2. Bouw een gedeeld startpunt
Niet iedereen in het team begint op hetzelfde niveau. Sommigen hebben al ervaring met EDI, anderen kennen alleen de theorie. Daarom is het nuttig om samen een gedeeld startpunt te creëren. Dit kan door een gezamenlijke startbijeenkomst waarin de principes van EDI uitgelegd worden aan de hand van voorbeelden uit de eigen schoolpraktijk. Ervaren collega’s kunnen korte demonstraties geven, of een externe trainer expliciete directe instructie kan helpen om de kernprincipes duidelijk te maken. Het kijken naar herkenbare voorbeelden helpt teamleden om de theorie te koppelen aan hun eigen lespraktijk en verlaagt de drempel om EDI daadwerkelijk toe te passen. Zo voelt het minder als een verplichting en meer als een gezamenlijke ontwikkeling.
3. Focus op haalbare stappen
EDI kent verschillende elementen: van duidelijke lesdoelen en succescriteria tot voortdurende checks of leerlingen het begrijpen en actieve betrokkenheid. Het is verleidelijk om alles tegelijk te willen implementeren, maar dat leidt vaak tot overweldiging. Effectiever is het om te starten met één of twee concrete onderdelen die het team gezamenlijk kan oefenen en toepassen. Zo kunnen leraren bijvoorbeeld eerst werken aan het helder formuleren van lesdoelen en het controleren van begrip in de klas, en later de andere elementen toevoegen. Het belangrijkste is dat het team kleine successen ervaart en ziet wat werkt. Dat zorgt voor vertrouwen en motivatie, en maakt de implementatie van EDI duurzaam.
4. Geef ruimte voor eigenaarschap
Voor EDI-implementatie geldt: eigenaarschap is cruciaal. Teamleden moeten zich betrokken voelen bij de keuzes die gemaakt worden over hoe expliciete directe instructie in de praktijk wordt toegepast. Dit kan door hen inspraak te geven over de prioriteiten, het tempo van invoering en welke ondersteuning ze nodig hebben. Het open delen van ervaringen, zowel successen als uitdagingen, versterkt het gevoel van gezamenlijk leren. Door EDI samen vorm te geven, ontstaat een cultuur waarin het team verantwoordelijkheid neemt voor het onderwijsproces en niet het idee heeft dat het iets is wat van bovenaf wordt opgelegd
5. Veranker in de praktijk
Een training expliciete directe instructie biedt een sterke start, waarmee leraren direct aan de slag kunnen om EDI succesvol in hun dagelijkse lessen te integreren. Coaching, collegiale observatie en feedback zijn essentieel. Dit betekent dat leraren samen kijken naar de uitvoering in de klas, bespreken wat werkt voor leerlingen en waar verbetering mogelijk is. Op die manier wordt EDI geen theoretisch model, maar een praktische aanpak die zichtbaar verschil maakt. Ook ondersteunend personeel kan hierbij een rol spelen, omdat zij bijdragen aan een consistente en gestructureerde leeromgeving.
6. Vier groei en succes
Implementatie kost tijd, en het is belangrijk om kleine successen te erkennen. Wanneer een collega voor het eerst merkt dat een lesdoel helder is en dat alle leerlingen actief deelnemen, is dat een mijlpaal. Positieve ervaringen delen, bijvoorbeeld via korte verhalen, foto’s of quotes, versterkt het teamgevoel en moedigt anderen aan om door te gaan. Het vieren van groei helpt om de motivatie hoog te houden en voorkomt dat EDI als een verplichting gaat voelen. Zo ontstaat een positieve dynamiek waarin leren en verbeteren centraal staat.
7. Houd de visie levend
Ten slotte is het cruciaal dat EDI geen eenmalig project blijft, maar onderdeel wordt van de schoolcultuur. Schoolleiders kunnen dit ondersteunen door regelmatig te verwijzen naar de kernprincipes van EDI, nieuwe collega’s actief te betrekken en de aanpak onderdeel te maken van persoonlijke ontwikkelgesprekken. Door EDI te koppelen aan de visie en het onderwijsdoel van de school, blijft het een levendig en betekenisvol onderdeel van het dagelijks lesgeven. Het resultaat is een team dat bewust en effectief lesgeeft, met alle leerlingen in zicht.
Wil je dat jouw team EDI écht eigen maakt en samen heldere, effectieve lessen neerzet?
Ontdek in onze training Expliciete Directe Instructie hoe je de kracht van duidelijke instructie optimaal kunt benutten.
