Met de heropening van scholen verschijnen er allerlei tips over wat je als leerkracht wel en/of juist niet moet doen. Met veel interesse lees ik de tips en volg ik de discussies die hierdoor ontstaan. De tips zijn handig, maar dan is het belangrijk dat je het kaf van het koren kan scheiden en weet wat werkt voor jou en jouw groep. Hoe doe je dat? Dat begint met de vraag aan jezelf te stellen: ‘Hoe zie ik onderwijs?’.
Om die vraag concreter te maken: Schets (in je hoofd) een beeld van jouw droomschool. Wat zie je? Wat doe je? Wat hoor je? Houd dit beeld vast.
Weten waarom je iets doet
Als de opdracht hierboven anders was geweest door één woord weg te laten, namelijk; schets een beeld van jouw school, is er een grote kans dat er een heel ander beeld was ontstaan. Een conflict tussen werkelijkheid en ideaal. Nu is dat iets wat vaker voorkomt, maar er wordt steeds meer ervaren dat de werkelijkheid en het ideaal verder uit elkaar liggen dan wenselijk of misschien wel acceptabel is.
Hoe scholen er nu uitzien, is een traditioneel beeld dat al jaren bestaat; een gebouw, verschillende lokalen, gerangschikte groepen leerlingen bij elkaar én een leerkracht die voor zo’n groep staat. Dit alles komt voort uit de industriële revolutie, het tijdperk waar ons huidige onderwijs ontstaan is, met als resultaat een top-down benadering.
Dit conflict tussen werkelijkheid en ideaal wordt door steeds meer leerkrachten ervaren en vermoedelijk zal het conflict groter worden, nu er zich met de heropening van scholen nieuwe vraagstukken aandienen. Denk aan grotere verschillen die ontstaan tussen leerlingen en hoe je hen met de huidige inrichting van het onderwijs goed kan bedienen.
Het conflict biedt kansen (zonder wrijving geen glans), maar dat kan alleen als we ons er bewust van zijn. Dan pas kan je jezelf afvragen: ‘Past mijn droomschool in de top-down benadering? Wat wel en wat niet? En wat wil/ga ik hieraan doen?’
Leerkrachten maken het verschil; creëer ruimte
Een uitgangspunt van het handelingsgericht werken is (zeer terecht): ‘Leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe’. Om het verschil te kunnen maken als leerkracht moet je weten waar je voor staat en ruimte creëren in het maken van keuzes, kunnen beslissen welke tips en adviezen je wel en niet ter harte neemt. Kortom, het gaat om visie en om de vraag uit de eerste alinea: ‘Hoe zie ik onderwijs?’.
Het is dan essentieel om jezelf af en toe te dwingen om een stap terug te doen en van een afstand naar de dagelijkse praktijk te kijken. Komt wat je doet overeen met jouw droomschool, jouw onderwijs?
In de ruimte die je creëert om een stap terug te doen en na te denken, helpt het om jezelf daarbij aanvullende vragen te stellen als: Wat is eigenlijk een klas? Horen kinderen van dezelfde leeftijd bij elkaar in een groep? Hoort er 1 leerkracht bij 1 leeftijdsgroep?
Vervolgens gaat het niet alleen om ruimte creëren om erover na te denken, maar ook om ruimte creëren om keuzes te maken en waar nodig het anders te gaan doen. Leerkrachten maken het verschil!
Tips
Deze blog begint met de vaststelling dat er met de heropening van de scholen veel tips worden gegeven. Zelf heb ik dat in deze blog stiekem ook gedaan. Om dan nu echt mijn laatste tip te geven; ga vanaf nu alle tips die worden gegeven met bovenstaande insteek bestuderen en vraag jezelf af: Past dit bij hoe ik onderwijs zie?
Wij zijn heel nieuwsgierig of/hoe jij hier mee aan de slag gaat. Neem dan contact met ons op!
Door: Nina Mast, trainer bij September Onderwijs
