In het klaslokaal van je dromen zijn alle leerlingen gemotiveerd, kunnen ze perfect plannen, weten ze wat hun doel is én hoe ze daar komen. Uiteraard komt dat in het echte leven niet allemaal van nature. De docent heeft een grote invloed op het zelfregulerend leren van leerlingen. Hoe kun je als docent de zelfregulatie bij jouw leerlingen verhogen? Je leest erover in deze blog.
Wanneer leerlingen een keuzemogelijkheid krijgen voor taken waarvan ze de waarde, het belang en de relevantie inzien, werkt dat inspirerend. Dit is een belangrijk aspect van zelfregulatie, omdat het leerlingen helpt hun eigen leerproces te beheren. Als de docent in staat is om de juiste feedback, op de juiste manier te geven en samen met de leerling het leerproces kan evalueren, bevordert dit hun zelfregulerend leren, het bereiken van doelen en de prestaties.
3 fases
In 3 simpele stappen kan een leerling het leerproces doorlopen, door zichzelf bepaalde vragen te stellen:
- Voorbereiding
Wat is het doel? Wat kan ik al en wat gaat er al goed? Hoe motiveer ik mezelf om aan de slag te gaan? Hoeveel tijd heb ik nodig? - Uitvoering
Welke leerstrategieën pas ik toe? Begrijp ik wat ik moet doen? Zijn er dingen waar ik tegenaan loop? Ben ik op de goede weg? - Reflectie
Hoe heb ik het gedaan? Was dit de juiste manier voor mij? Hoe vond ik het gaan? Heb ik mijn doel behaald? Zou ik dingen de volgende keer anders doen?
(Zimmerman)
We kwamen hier een mooi voorbeeld uit de praktijk van tegen:
“Een leerling had een boek ontdekt dat hij zó prachtig vond, dat hij er het liefst de hele dag in wilde lezen. Toen hij aan de docent vroeg of dit mocht, vond hij dit prima, mits hij zijn andere taken ook af zou krijgen. De leerling stemde hiermee in, ook al had de docent stiekem al het vermoeden dat dit niet helemaal haalbaar was. Toch besloot hij de leerling zijn gang te laten gaan, omdat hij hem deze (leer)ervaring wilde meegeven. Een paar dagen later vertelde de leerling enthousiast over alles wat hij gelezen had, maar dat helaas niet al zijn taken af waren. De docent vroeg de leerling of hij een idee had hoe hij dit deze week dan aan wilde pakken en dacht met hem mee in de mogelijkheden. Zou hij de taken in het weekend gaan doen, of deed hij ze volgende week, bóvenop de taken van de huidige week? Daar kon de leerling kort over zijn: in het weekend was er geen tijd, maar de taken volgende week doen, bovenop de huidige taken, dát was geen probleem.
Toen de leerling op maandag opnieuw aangaf te willen lezen, vond de docent dit wederom prima, maar vertelde hij hem wel dat de taken dan zouden opstapelen, namelijk van vorige week én de week ervoor. Ook nu wist hij dat dit niet haalbaar zou zijn, maar daar was hij weer: de leerervaring. De vrijdag erop vertelde de leerling dat de taken van deze week af waren, maar die van vorige week niet. Nu zei hij: ik ga de taken in het weekend inhalen en ik weet ook al wat ik volgende week ga doen.
Op maandag kwam hij weer terug bij de docent en vertelde hij dat hij dit keer eerst ging beginnen met alles wat ‘moest’, zodat hij niet in tijdnood zou komen en aan het einde van de week lekker veel tijd over had om nog te kunnen lezen. Binnen 3 weken had hij zichzelf dus een strategie aangeleerd door zijn eigen opgedane ervaring. Dit in alle vrijheid, omdat hij de verantwoordelijkheid genomen had voor deze vrijheid. Als docent kun je de leerling dus elke keer de uitdaging geven om eigen keuzes te maken binnen het kader wat voor jou als docent belangrijk is op dat moment.”
Bron: Marcel van Herpen – Leraar en pedagoog (YouTube)
Dit verhaal sluit naadloos aan op de definitie van zelfregulatie, welke luidt: “De leerling neemt zelfstandig en met zin voor verantwoordelijkheid de sturing voor de eigen leerprocessen in handen” (Boekaerts & Simons).
In het voorbeeld wordt heel mooi beschreven dat de docent de leerling een aantal keuzes geeft: “Ga je de taken in het weekend doen, of pak je ze er volgende week extra bij?” (Patall et al. 2008) Op deze manier vergroot je wel het eigenaarschap en de zelfregulatie, maar houd je als docent ook nog controle.
