Zegt het evalueren ‘aan de hand van de niveaus van Kirkpatrick’ je iets? Ik hoop stiekem van niet, want dan ga ik je vandaag iets heel nieuws leren! Zoals je waarschijnlijk weet is evaluatie een hele belangrijke stap tijdens het geven van een les of training. Kirkpatricks evaluatiemodel kan je hierbij goed gebruiken. Benieuwd hoe je deze theorie heel handig kan inzetten tijdens de les? Lees dan snel verder!

Donald Kirkpatrick (1924-2014) was emeritus hoogleraar aan de ‘University of Wisconsin‘ in de Verenigde Staten. In 1954 schreef Kirkpatrick zijn PhD dissertatie over het onderwerp ‘de vier niveaus van leeractiviteit,’ en deze ideologie werd uiteindelijk bekend over de hele wereld! Kirkpatrick bedacht vier niveaus om het resultaat van een les of training te kunnen meten aan de hand van de overgebleven kennis. Zijn niveaus worden weergegeven in een piramide, waarvan elk van de niveaus een bepaalde laag voorstelt. De piramide vind je hieronder!

Dit zijn de niveaus van Kirkpatrick:

Niveau 1: Evaluatie van de reacties (tevredenheid)

In welke mate waren deelnemers tevreden?

Als de leerlingen positief terugkijken op de les en er veel van hebben opgestoken, is de les natuurlijk al voor een groot deel geslaagd. Een positieve terugkoppeling is natuurlijk geen garantie op het daadwerkelijk slagen van de les, maar is wel erg belangrijk voor de herinnering van de leerling. Als iets leuk was, slaan zij de geleerde kennis automatisch met een positief beeld op, en dat is wat we willen!

Niveau 2: Evaluatie van het geleerde (verworven kennis)

In welke mate is er kennis opgedaan?

Dit niveau is belangrijk om te toetsen welke kennis er precies allemaal is opgedaan. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van een meerkeuzetoets, waarin je goed kan zien welke afwegingen een leerling maakt en welke stof er precies is blijven hangen. Dit niveau gaat meestal gepaard met een tastbaar bewijs van kennis, zoals een certificaat of diploma.

Niveau 3: Evaluatie van het gedrag (overdracht)

In welke mate is de kennis toepasbaar?

Vanaf niveau 3 wordt er gefocust op de praktische toepasbaarheid van een leerling. Nemen zij alle onderdelen praktisch mee in hun dagelijks leven? Toepasbaarheid is erg belangrijk! Een goed voorbeeld van dit niveau is het auto praktijkexamen, waarbij de leerling moet laten zien hoe hij of zij de opgedane kennis bij het theorie-examen kan inzetten in de praktijk.

Niveau 4: Evaluatie van het resultaat (impact)

In welke mate leidt het leerproces tot prestatieverbetering?

Belangrijk: heeft de les in kwestie geleid tot prestatieverbetering? Dit meet je door, uiteraard, te evalueren met de leerlingen! Wat ging er goed? Wat vond je moeilijk? En wat zou je de volgende keer anders doen? Dit niveau is natuurlijk van groot belang om ook je eigen werkwijzen te ontwikkelen.