Tien jaar geleden startte ik mijn loopbaan als docent in het mbo-onderwijs bij de opleiding Detailhandel. Na een moeizame start heb ik inmiddels mijn draai gevonden, waarbij ik dagelijks plezier heb van mijn NLP-achtergrond (Neuro Linguïstisch Programmeren). Naar mijn idee zijn er twee essenties in het toepassen van NLP in het onderwijs:
- In je kracht zijn, in verbinding met jezelf
- Vanuit eigen kracht in verbinding komen met klas en/of leerling
Als docent heb je bewust of onbewust grote invloed op de stemming in de klas of die van de individuele leerling. Naarmate je meer in staat bent bij jezelf een gewenste stemming op te roepen die de leeromgeving ondersteunt, zal je in de eerste plaats hier zelf voelbaar profijt van ondervinden. De kans is groot dat je vervolgens ook snel zal merken welk effect dit heeft op het gedrag en de prestaties van je leerlingen.
NLP heeft mij vele tools (hulpbronnen) in handen gegeven om deze stemming op te kunnen roepen en te creëren in de leeromgeving van de klas. Het mooie van NLP daarbij vind ik, dat die tools opgeborgen liggen in mijn onderbewuste. Doordat ik geleerd heb hoe ik in verbinding kan zijn met mijn onderbewuste, heb ik dus op ieder gewenst ogenblik de beschikking over deze hulpbronnen. En, net zo interessant: ik kan hierdoor ook meer en makkelijker in verbinding komen met mijn leerlingen.
Eén van de tools die ik uit NLP heb meegekregen en waar ik zeer regelmatig plezier van heb in mijn rol als Trainer/ Docent is de Metafoor. Een voorbeeld:
Ik raakte ooit in gesprek met Ton de Groot. Een filiaalmanager van een elektronicawinkel met een goede reputatie. Een markante, vriendelijke en ervaren vakman. Toen ik de vraag aan Ton stelde hoe hij zijn filiaal managede, vertelde hij mij het volgende:
“Nou Paul, ik zal je een voorbeeld geven. Een half jaar geleden kwam er hier een jonge knaap solliciteren voor een stageplaats voor school. Hij kwam binnen met een petje op, broek half afgezakt op z’n kont en zonder mij aan te kijken zei hij dat hij moest solliciteren voor school. Ik zei: Dat is goed jongen, ga eerst maar even koffiezetten. De jongen bleef even verbaasd staan en stamelde vervolgens “Koffiezetten?”. Ja, zei ik. Ga eerst maar even koffiezetten, het apparaat staat daar op het aanrecht en de koffie in het kastje erboven. De jongen deed vervolgens een wat stuntelige poging tot het zetten van koffie, maar moest dat na anderhalve minuut opgeven. Ietwat onzeker vertelde hij mij dat hij nog nooit koffie had gezet en eigenlijk niet wist hoe dat moest. Dat was voor mij het moment om met hem in gesprek te gaan. Ik zei: Goed dat je het vraagt. En weet dat als je hier komt werken je altijd iets mag vragen als je iets niet weet, want je komt hier om te leren toch? Ja, knikte de jongen. En weet ook dat ik een paar dingen af wil spreken met je waarvan we verwachten dat je je daaraan houdt. We houden ons hier altijd aan afspraken, zorgen dat iedereen (klanten en collega’s) het naar hun zin heeft en werken hard wanneer dat nodig is, begrijp je dat? De jongen knikte weer ja. Ik wil dat je er een nachtje over slaapt en kom mij morgen rond deze tijd laten weten of je hier wil werken.”
Binnen NLP staat een metafoor voor bijvoorbeeld een fabel, sprookje of waargebeurd verhaal, al dan niet uit eigen ervaring. In ieder geval een verhaal wat synoniem staat voor de boodschap die je over wil brengen, waarbij je toehoorders ruimte krijgen om zelf een interne voorstelling te maken van het verhaal. Met andere woorden, ruimte om zelf een betekenis te geven aan de boodschap die je over brengt. Metaforen zijn boeiend, leuk en uitermate effectief in het overbrengen van een boodschap. Zelfs in de onderwijsomgeving, waar het met klassen van soms wel dertig leerlingen lang niet altijd meevalt om de aandacht te krijgen, doet de metafoor soms wonderen. Het komt zowaar voor dat ik met de metafoor de volle aandacht heb en dat de leerlingen het zichtbaar zelfs leuk vinden om te luisteren en dat vind ik al een klein wondertje op zich…
En wat minstens zo belangrijk is; de metafoor helpt ook mijzelf om in de gewenste stemming te komen die nodig is om met enthousiasme de les te vervolgen.
De metafoor van Ton de Groot is voor mij in verschillende lessen of trainingen bruikbaar, omdat er meerdere bekrachtigende boodschappen in verpakt zitten. Op de vraag die ik destijds aan hem stelde hoe hij zijn filiaal managede, had hij mij met zijn metafoor geen beter antwoord kunnen geven.
Bent u ondertussen nog benieuwd hoe het afliep?
“De jongen kwam een dag later terug om te laten weten dat hij de kans wilde pakken. Hij kreeg gedurende zijn stageperiode niet de makkelijkste leerschool, maar zeker een zeer leerzame. Bovendien kreeg hij iets wat tot dan toe kennelijk nogal had ontbroken in zijn leven: aandacht.
Zelfs nu komt hij nog minstens één keer in de week langs om bij te kletsen.
En Paul, is dat een beetje antwoord op je vraag?” vroeg Ton me. “Ik geloof het wel Ton”, antwoordde ik. Al kon ik op dat moment nog niet vermoeden welke leerzame boodschappen ik tot op de dag van vandaag uit zijn metafoor zou halen.
Paul van Putten
Docent MBO en NLP-trainer bij September Onderwijs
Meer weten over NLP in het onderwijs?
Ben je geïnteresseerd geraakt door dit verhaal en wil je meer weten over NLP in het onderwijs? Kijk dan eens naar deze training.
