Werkdruk in het onderwijs: 5 praktische handvatten voor meer ademruimte | Blog

Of je nu werkt in het po, vo of mbo: gedurende het schooljaar zijn er veel pittige maanden. Toetsen, rapporten, oudergesprekken, administratie, schoolreizen, voorbereiding op examens of musicals… en ondertussen draait het dagelijkse onderwijs gewoon door. Het is niet gek dat je soms het gevoel hebt dat je wordt geleefd. Gelukkig zijn er manieren om weer iets meer regie en rust te ervaren, zonder dat je alles hoeft om te gooien. We delen 5 praktische tips met je!

1. Gebruik het mentale stoplicht

Niet alles hoeft nú. Er is verschil tussen wat dringend is en wat belangrijk is. Geef je taken een kleur:
🔴 Rood: Moet deze week écht af.
🟠 Oranje: Belangrijk, maar kan wachten.
🟢 Groen: Mag op de langere termijn.

Deze simpele techniek geeft je overzicht én rust. Het helpt je bovendien om beter en realistischer te plannen, ook richting leerlingen of collega’s. Want als jij prioriteiten stelt, creëer je duidelijkheid voor jezelf én je omgeving. Door je to-do’s zo in te delen, dwing je jezelf om (de juiste) keuzes te maken. Niet alles hoeft nu meteen. Dit helpt niet alleen om rust te bewaren, maar maakt je werk ook behapbaarder.

Tip: Kijk eens kritisch naar de taken die je de kleur rood hebt gegeven. Deel deze af en toe met een collega of leidinggevende. Samen kun je bepalen of deze taken echt rood zijn, of dat het stiekem toch oranje is.

2. Zorg voor herstelmomenten

Je hoeft niet altijd naar buiten of een half uur pauze te nemen om op te laden. Kleine momenten tellen ook en kunnen heel fijn zijn.
Denk aan:

• Een bewuste ademhaling terwijl de klas binnenkomt.
• Een paar seconden vertraging voordat je op iets reageert.
• Even stilzitten met een kop koffie of thee wanneer de leerlingen zelfstandig werken.
  

Leerlingen spiegelen vaak jouw energie. Door zelf rust in te bouwen, geef je hen ongemerkt ook ruimte om te vertragen.

3. Laat perfectie los (en geef dat ook zeker mee aan je leerlingen)

Op school willen we vaak de neiging alles tot in de puntjes verzorgen: lessen, communicatie, administratie: het liefst foutloos en perfect. Maar het hoeft niet altijd beter, sneller, mooier. Goed genoeg is vaak ook echt goed genoeg. Vraag jezelf af: Doe ik dit nog voor het resultaat, of omdat ik denk dat het zo hoort? Ook voor leerlingen is het waardevol om te zien dat fouten mogen bestaan, en dat groei belangrijker is dan afvinken. Als jij mild bent voor jezelf, leren zij dat ook te zijn.

4. Deel je zorgen met je collega’s

Je hoeft het niet alleen te doen. Onderwijs is teamwork. Maak het bespreekbaar als je ergens tegenaan loopt. Of dat nou gaat over tijdgebrek, gedrag in de klas of gewoon het gevoel dat alles even te veel is. Vaak lucht het alleen al op om het uit te spreken en zal het ook herkenning opleveren bij elkaar. En het helpt ook anderen: als jij iets benoemt, voelt een collega zich misschien gesteund om hetzelfde te doen. Samen sparren, even je hart luchten, een praktische tip krijgen en er daarna misschien samen om lachen: het kan een groot verschil maken. En een verbonden team voelt niet alleen prettiger, maar werkt ook veel beter en fijner. Let ook op signalen bij collega’s. Soms zie je aan iemand dat het wat veel wordt: minder energie, terugtrekken in de pauze of kortaf reageren kunnen signalen zijn van (werk)druk. Een simpel “Hoe gaat het met je?” kan dan al veel betekenen. Door aandacht te hebben voor elkaar en ruimte te geven voor openheid, voorkom je dat iemand er te lang alleen mee rondloopt.
Tip: Plan af en toe een open moment in met je team of duo om te vragen: “Waar loop jij tegenaan deze week?” Of: “Wat helpt jou als het druk is?” Zulke gesprekken kunnen klein blijven, maar maken een groot verschil in onderlinge verbondenheid en werkplezier.

5. Gun jezelf iets om naar uit te kijken

Werkdruk is beter te dragen als er iets lichts en leuks tegenover staat. Dat hoeft niet altijd een vakantie te zijn, het kan ook een fijne les, een rustige middag, een wandeling, een goed gesprek, of een goede lunch zijn. Plan dit bewust, niet als luxe, maar als voorwaarde. Want als jij je beter voelt, kun je ook beter zorgen voor je leerlingen, je collega’s en natuurlijk jezelf.

---