Wat is nou een goede les? En wat doet een effectieve leraar?
Goed lesgeven krijgt handvatten in de vorm van zes verschillende rollen. Elke leraar, ervaren of startend, kan zich ontwikkelen binnen de zes rollen. Soms is er een rol die de leraar nog niet laat zien, terwijl de leerlingen of de situatie daar juist wel om vragen. Het kan zijn dat een bepaalde rol een voorkeur heeft van de leraar, maar niet meer voldoende bijdraagt aan de effectiviteit van de les. Ook kan het zo zijn dat de leraar vooral docent gestuurd lesgeeft, terwijl de klas of de situatie erom vraagt om de leerlingen meer los te laten (of anders vast te houden) en er een aanpassing in de rol mag zijn. De zes rollen bieden de leraar handvatten om zijn of haar repertoire verder uit te breiden.
Iedere rol heeft een aantal kerntaken die beschrijven wat een leraar kan doen om deze rol effectief in te vullen. De leraar kan afhankelijk van de gewenste sturing bewust kiezen voor het inzetten van een aantal vaardigheden.
Hieronder een uitleg van de verschillende rollen:
- De leraar als gastheer/ gastvrouw
Als leraar verwelkom je de leerlingen in je lokaal. Hierbij gaat het om het contact maken met je leerlingen. Belangrijke aandachtspunt is het zien van stille (onzekere) leerlingen. Ook zorg je ervoor dat de leerlingen in deze fase startklaar zijn voor je les.
- De leraar als presentator
In deze rol toont de leraar leiderschap om te kunnen starten met de les. Zowel verbaal als non-verbaal vraag je de aandacht van je leerlingen en breng je structuur aan in je les. Dit doe je door te werken aan concrete doestelling(en) van je les.
- De leraar als didacticus
Als didacticus ben je bezig je lesstof over te brengen aan de leerlingen waardoor je hun denkproces activeert. Je geeft een korte instructie en zet je leerlingen snel en doelgericht aan het werk. Je houdt rekening met niveauverschillen in je klas door te differentiëren in je werkvormen.
- De leraar als pedagoog
Als pedagoog zorg je voor een veilig pedagogisch klimaat door leerlingen te complimenteren en te corrigeren op gedrag. Ook zorg je voor een stimulerend werkklimaat.
- De leraar als coach
Als coach ontwikkel je zelfregulerend leren bij je leerlingen op zowel individueel niveau als groepsniveau. Je voert individuele gesprekken met je leerlingen en stelt samen een leerdoel.
- De leraar als afsluiter
De rol als afsluiter is vaak een ondergeschoven kindje. Deze rol geeft informatie van je leerlingen over hoe de bovenstaande rollen verlopen zijn. In deze fase evalueer je op inhoud en proces. Wat was de doelstelling van de les en is deze behaald? En hoe is het groepsproces verlopen?
De 6 rollen van de leraar?
Wil jij meer weten over de 6 rollen van de leraar en leren hoe jij de rollen eigen kan maken? Bekijk dan onze cursus Differentiëren in de les.
Mustapha
Trainer bij September Onderwijs
