fbpx
Heb je een vraag?
Stel hem ons persoonlijk!
1

✓ Beoordeeld met een 8,9

✓ 10+ jaar ervaring

✓ CRKBO & NRTO gecertificeerd

Gemiddelde
beoordeling

8.9

Het belang van lesdoelen bij Expliciete Directe Instructie (EDI) | Blog

“Waarom moeten we dit leren?” Een vraag die elke docent weleens hoort. Wanneer leerlingen het nut van een les inzien, zijn ze automatisch meer gemotiveerd. Duidelijke lesdoelen helpen daarbij: ze laten niet alleen zien wat er geleerd wordt, maar ook waarom dat belangrijk is. Een essentieel onderdeel van het Expliciete Directe Instructie (EDI) model is dan ook het formuleren van duidelijke lesdoelen. Vaak is dit de eerste stap van een EDI-les. Waarom zijn lesdoelen zo belangrijk binnen een EDI-les en hoe kun je ze effectief inzetten?

Wat is een lesdoel?

Er is veel literatuur over lesdoelen te vinden, met telkens een nèt andere definitie. Een belangrijke eigenschap is wel: het gaat steeds over een beoogd einddoel, en niet over de activiteiten die tot dat einddoel leiden. Het is helpend om bij een lesdoel ook succescriteria te beschrijven. Hierin laat je zien welke stappen de leerling moet nemen, of waar het eindproduct aan moet voldoen. 

Voorbeelden van leerdoelen met succescriteria

Geschiedenis: Je kunt verklaringen geven voor het ontstaan van de Franse revolutie. 

- Je kunt een sociale oorzaak noemen. 

- Je kunt een politieke oorzaak noemen. 

Nederlands: De leerling kan een betoog schrijven. 

De leerling deelt het betoog in in een inleiding, kern en slot. 

- De leerling beschrijft pakkende argumenten in de kern van het betoog. 

- De leerling herhaalt het standpunt en geeft een samenvatting in het slot.

Wat zijn goede EDI-lesdoelen?

Een EDI-lesdoel is compact, concreet en controleerbaar en omschrijft wat leerlingen aan het einde van de les weten of kunnen. Tegen de tijd dat de leerlingen zelfstandig aan het werk gaan (na de begeleide inoefening) hebben de leerlingen het lesdoel al behaald. Hierdoor is de zelfstandige verwerking effectiever.

Daarnaast zit er in een EDI-lesdoel een concept, vaardigheid en een context. Na het formuleren van een lesdoel ontwerp je een les waarmee dit lesdoel effectief is. Een EDI lesdoel bestaat in ieder geval uit een concept (het belangrijkste begrip), een vaardigheid (het werkwoord), en de context (situatie waarin het lesdoel toegepast moet worden). Door het toevoegen van de context wordt het lesdoel soms te lang, het is dan beter om de context weg te laten en het lesdoel compact te houden.

Waarom zijn lesdoelen belangrijk?

Zonder heldere lesdoelen kan een les alle kanten opgaan, maar niet per se de juiste. Lesdoelen vormen de basis van een gestructureerde les en helpen zowel docenten als leerlingen om op koers te blijven. Voor docenten zijn ze een leidraad bij het maken van leskeuzes: welke stof behandel je en wat laat je achterwege? Bovendien zorgen duidelijke doelen ervoor dat leerprocessen inzichtelijk en meetbaar blijven.

De voordelen van lesdoelen op een rij:

  • Verheldering van het doel: Zowel docent als leerlingen weten precies wat er tijdens de les bereikt moet worden.
  • Betrokkenheid en motivatie: Leerlingen begrijpen waarom ze iets leren en kunnen zich beter richten op de inhoud.
  • Evaluatie van leerresultaten: Het is gemakkelijker om te beoordelen of leerlingen het gewenste resultaat hebben behaald aan het einde van de les.
  • Opbouw in moeilijkheid: Goede lesdoelen brengen leerlingen naar een haalbaar hoger niveau, omdat lesdoelen een opbouw in moeilijkheid hebben.


Door expliciete lesdoelen te formuleren, creëer je niet alleen structuur in je les, maar zorg je er ook voor dat leerlingen weten waar ze naartoe werken. Want als jij helder hebt wat je leerlingen aan het einde van de les moeten weten of kunnen, kunnen zij zich daar ook aan vasthouden.

Lesdoelen en hoge verwachtingen

Sommige leerlingen hebben meer tijd nodig om zich de lesdoelen eigen te maken. Voor deze leerlingen bestaat de verlengde instructie. Geef deze leerlingen dus geen lagere leerdoelen. Het bieden van gelijke kansen begint met hoge verwachtingen.

Hoe pas je lesdoelen toe in je EDI-les?

Bij Expliciete Directe Instructie (EDI) draait alles om gestructureerd en doelgericht lesgeven. Het lesdoel is daarbij je startpunt én eindpunt. De volgende tips helpen je om lesdoelen in je EDI-les te gebruiken:.

  • Begin met het lesdoel – Begin je les door het lesdoel expliciet te benoemen. Laat leerlingen snappen waarom ze dit leren en waarom het relevant voor hen is. 
  • Activeer voorkennis – wat weten de leerlingen al over het lesdoel? 
  • Houd het doel in je achterhoofd – Voorkom dat je ‘afdwaalt’ en houd de focus op de kern van je les. Zorg ervoor dat alle activiteiten, oefeningen  en instructie gericht zijn op het behalen van dit doel.
  • Geef constructieve feedback – Geef regelmatig feedback aan de leerlingen over hun voortgang ten opzichte van het lesdoel. 
  • Sluit af met een controle – Heeft iedereen het doel bereikt? Gebruik een korte toetsvraag of laat leerlingen de stof aan elkaar uitleggen.

Wil je meer weten over de stappen die je volgt tijdens een EDI-les? Lees dan onze blog Een effectieve les met de stappen van het EDI-Model.

Tip: Maak lesdoelen zichtbaar!

Een lesdoel kort laten zien op een presentatie is een goed begin, maar nog beter is het om het permanent zichtbaar te houden. Schrijf het lesdoel op het bord en zorg ervoor dat het de hele les een prominente plek inneemt. Zo blijft de focus scherp en wordt de les nóg effectiever.

Tot slot

Een goed geformuleerd en strategisch ingezet lesdoel kan het verschil maken tussen een rommelige les en een gestructureerde, effectieve leerervaring. Besteed bij de voorbereiding van je lessen dus voldoende aandacht aan het formuleren van heldere doelen – jouw leerlingen zullen je dankbaar zijn!

Meer weten?

  • Ben je geïnteresseerd in meer informatie over Expliciete Directe Instructie en hoe deze aanpak kan bijdragen aan effectief onderwijs? We hebben een uitgebreide blog geschreven waarin we alle facetten van het EDI-model bespreken, inclusief de achterliggende principes, praktische toepassingen en de voordelen voor zowel docenten als leerlingen. Lees Alles over Expliciete Directe Instructie (EDI).
  • Of probeer het EDI-model eens uit in je eigen lessen! met onze praktijkgerichte training over EDI!

Bronnen:
Hollingsworth, J., & Ybarra, S. (2023). Expliciete Directe Instructie 2.0 (EDI): Tips en technieken voor een goede les. Pica.


Cursus Expliciete Directe Instructie (EDI)

Wil jij weten hoe je het EDI-model toepast in je lessen? Onze training ‘EDI (Expliciete Directe Instructie)‘ is bedoeld voor docenten en onderwijsprofessionals die leerlingen op een bewezen effectieve manier willen begeleiden. Deze incompany cursus is geschikt voor het hoger onderwijs, basisonderwijs en het voortgezet onderwijsniveaus.

Gerelateerde trainingen

Incompany traject in het kort

Verkenning van de ontwikkelsituatie in jouw organisatie of team

Flexibele samenstelling van intern programma in goed overleg

Combinatie van teamtrainingen en individuele coaching

Praktijkgerichte oefeningen met werkplezier

Vraag onze brochure aan

Bekijk ons cursusaanbod

Verhalen uit het onderwijs

Coachtechnieken en werkvormen

Misschien vind je dit ook interessant?