Als docent wil je natuurlijk dat elke les effectief is en dat je leerlingen zo goed mogelijk leren. Het EDI-model biedt hiervoor een gestructureerde aanpak. Dit model helpt je om jouw les zo in te richten dat je leerlingen optimaal leren en begrip ontwikkelen. In deze blog nemen we je mee door de verschillende EDI stappen van het model en laten we zien hoe dit jou als docent kan helpen om meer uit je leerlingen te halen.
Wat zijn de stappen van Expliciete Directe Instructie (EDI)?
1. Helder lesdoel en succescriteria formuleren
De eerste stap binnen het EDI-model draait om het duidelijk formuleren van lesdoelen en het vaststellen van de succescriteria. Dit houdt in dat je jouw leerlingen vertelt wat ze gaan leren en hoe ze weten wanneer ze het onder de knie hebben. Door dit helder te communiceren, zorg je ervoor dat iedereen in de klas weet waar ze naartoe werken. Zo kunnen leerlingen zich beter focussen en hun eigen voortgang volgen.
Tip: Probeer concrete en meetbare doelen te stellen, zoals “Aan het einde van de les kunnen jullie een vergelijkingsvraagstuk oplossen met behulp van de balansmethode”. Dit geeft leerlingen een helder beeld van wat er van hen verwacht wordt.
2. Voorkennis activeren
Voordat je nieuwe stof introduceert, is het belangrijk om eerst de voorkennis van leerlingen te activeren. Dit kun je doen door vragen te stellen of korte opdrachten te geven die aansluiten op wat de leerlingen al weten. Hierdoor kunnen ze nieuwe informatie makkelijker koppelen aan eerdere kennis, wat hun begrip vergroot.
Een goede vraag om voorkennis te activeren zou kunnen zijn: “Wie kan me nog vertellen hoe we de balansmethode hebben gebruikt in ons vorige vraagstuk?” Je kunt leerlingen dit voor zichzelf laten opschrijven of in groepjes laten brainstormen. Zo zorg je ervoor dat leerlingen hun geheugen aanspreken en klaar zijn voor nieuwe informatie. In onze blog over 5 manieren om voorkennis te activeren vind je nog meer handige technieken om toe te passen in de klas.
3. Nieuwe leerstof introduceren
Nu je leerlingen klaar zijn, is het tijd om de nieuwe leerstof te presenteren. Binnen het EDI-model doe je dit op een gestructureerde manier: je legt stap voor stap de nieuwe inhoud uit. Houd het overzichtelijk door gebruik te maken van duidelijke voorbeelden en door belangrijke punten te herhalen. In de volgende stappen zul je zien dat de verantwoordelijkheid steeds meer verschuift van de leraar naar de leerling.
Let op: Tijdens deze fase is het cruciaal om te controleren of je leerlingen de uitleg volgen. Dit kun je doen door korte vragen te stellen of door leerlingen eenvoudige opdrachten te laten uitvoeren. Zo weet je zeker dat je ze niet kwijtraakt, dat ze hun begrip van de leerstof ontwikkelen en dat ze in staat zijn om een correct antwoord te formuleren.
4. Modeling: Doe het voor
Leerlingen leren niet alleen door uitleg, maar ook door te zien hoe ze iets moeten doen. Daarom is modeling een belangrijk onderdeel van het EDI-model. Dit betekent dat jij als docent het proces voordoet, terwijl je hardop uitlegt wat je doet en waarom je bepaalde stappen zet.
Bijvoorbeeld: Als je leerlingen leert hoe ze een wiskundig probleem moeten oplossen, laat dan stap voor stap zien hoe je dat zelf doet. Vertel hierbij waarom je bepaalde keuzes maakt. Zo krijgen leerlingen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt.
5. Begrip checken
Gedurende de gehele instructie is het belangrijk om continu te controleren of de leerlingen de lesstof begrijpen. Dit noemen we “controle van begrip”. Je kunt dit doen door gerichte vragen te stellen, leerlingen zelfstandig laten na te denken en hun antwoorden te bespreken. Het idee is dat je erachter komt of alle leerlingen klaar zijn om zelfstandig verder te werken, of dat er nog extra uitleg nodig is.
Let op: Er worden willekeurige beurten gegeven. Dus vaak geen vingers opgestoken. Vragen als “Kun je me uitleggen hoe je tot dit antwoord bent gekomen?” of “Waarom denk je dat dit de juiste aanpak is?” helpen hierbij. In onze blogpost Leerlingen activeren: Tips voor het geven van willekeurige beurten in de les vind je meer tips over dit onderwerp.
6. Begeleidende inoefening
Nu is het tijd voor de leerlingen om zelf aan de slag te gaan met de leerstof, maar niet helemaal zelfstandig. Tijdens de geleide oefening oefenen leerlingen onder jouw begeleiding. Je geeft hen de ruimte om te proberen, terwijl jij beschikbaar bent om direct feedback te geven. De docent werkt tijdens deze begeleide inoefening toe naar een steeds groter wordende zelfstandigheid van de leerlingen. Tijdens de begeleide inoefening werkt de leerkracht samen met de leerlingen en werken de leerlingen samen. Dit is hét moment om fouten te corrigeren en leerlingen te helpen waar nodig.
Bijvoorbeeld: Laat leerlingen een vergelijkbare oefening maken als wat je hebt voorgedaan en loop rond om te zien hoe ze het aanpakken. Stel vragen zoals: “Waarom koos je voor deze stap?” of “Wat denk je dat de volgende stap moet zijn?”
7. Kleine lesafsluiting
Hebben de leerlingen jouw uitleg begrepen? Tijdens de kleine lesafsluiting maken leerlingen zelfstandig opdrachten of beantwoorden vragen om te laten zien dat ze het lesdoel beheersen. Ze laten zien dat ze het lesdoel hebben behaald. Als 80% van de leerlingen het lesdoel heeft behaald, kunnen de leerlingen starten met de zelfstandige verwerking. De overige maximaal 20% van de leerlingen volgt de verlengde instructie door de docent. Als minder dan 80% van de leerlingen het lesdoel heeft behaald wordt de instructie verlengd.
8. Zelfstandige verwerking
Als je ziet dat de meeste leerlingen de stof goed begrijpen, is het tijd voor de zelfstandige verwerking. Dit is het moment waarop leerlingen zelfstandig gaan werken en de leerstof zonder hulp toepassen. Hier kunnen ze hun kennis echt toetsen en laat je hen zien dat ze het zelf kunnen.
Tijdens deze fase kun je rondlopen en observeren hoe ze het doen, klaar om te helpen als er vragen of problemen opduiken.
9. Verlengde instructie
Niet alle leerlingen zullen de stof even snel of even goed beheersen na de zelfstandige verwerking. Daarom biedt het EDI-model de mogelijkheid van verlengde instructie. Dit is een herhaling of extra uitleg van de lesstof, speciaal gericht op de leerlingen die nog wat meer ondersteuning nodig hebben. Tijdens verlengde instructie kun je de leerstof op een iets andere manier aanbieden of meer tijd nemen om samen door complexe onderdelen te gaan.
Je kunt bijvoorbeeld een klein groepje leerlingen apart nemen en hen extra uitleg geven, waarbij je hen stap voor stap door de oefening leidt, terwijl andere leerlingen zelfstandig verder werken. Dit zorgt ervoor dat ook de leerlingen die meer moeite hebben met de stof, voldoende aandacht en hulp krijgen.
10. Grote lesafsluiting
Tijdens de grote lesafsluiting vat je de les samen en evalueer je het proces door te bespreken hoe de les is verlopen en hoe er is gewerkt.
EDI-model: Een krachtige aanpak voor effectieve lessen
Het EDI-model biedt een duidelijke, stapsgewijze aanpak voor het onderwijs. Het zorgt ervoor dat leerlingen de stof beter begrijpen en onthouden. Door elke stap zorgvuldig te volgen, van het formuleren van duidelijke lesdoelen tot het geven van gerichte feedback tijdens de oefenfase, geef je jouw leerlingen de tools om succesvol te leren. Het EDI-model is dan ook een krachtige methode om meer uit je lessen én je leerlingen te halen.
Bronnen:
Hollingsworth, J., & Ybarra, S. (2023). Expliciete Directe Instructie 2.0 (EDI): Tips en technieken voor een goede les. Pica.
Meer weten?
Door deze aanpak toe te passen, zorg je ervoor dat je lessen gestructureerd zijn en dat elke leerling betrokken blijft bij het leerproces.
- Wil je als docent meer halen uit je leerlingen? Lees dan de praktische tips van trainer Ilse over het EDI model
- Ben je geïnteresseerd in meer informatie over Expliciete Directe Instructie en hoe deze aanpak kan bijdragen aan effectief onderwijs? We hebben een uitgebreide blog geschreven waarin we alle facetten van het EDI-model bespreken, inclusief de achterliggende principes, praktische toepassingen en de voordelen voor zowel docenten als leerlingen. Lees Alles over Expliciete Directe Instructie (EDI) ontdek hoe je het EDI model kunt inzetten om het maximale uit je lessen te halen!
- of probeer het EDI-model eens uit in je eigen lessen! met onze praktijkgerichte training over EDI!
Cursus Expliciete Directe Instructie (EDI)
Wil jij weten hoe je het EDI-model toepast in jouw onderwijs? Onze training ‘EDI (Expliciete directe Instructie)‘ is bedoeld voor docenten en onderwijsprofessionals die leerlingen op een bewezen effectieve manier willen begeleiden. Deze incompany cursus is geschikt voor het hoger onderwijs, basisonderwijs en het voortgezet onderwijsniveaus.
