De zomervakantie is begonnen! Dit is dé tijd om lekker even te ontspannen van een hectisch schooljaar, maar misschien ook om tussendoor te bedenken: hoe ga ik het volgend jaar aanpakken in de klas? Als docent wil jij natuurlijk het liefste invloed hebben op het eigen onderwijsprogramma en aandacht kunnen besteden aan onderwerpen die jij en jouw leerlingen belangrijk vinden. Wij stellen een nieuwe leermethode aan je voor: leerdoeldenken. Deze methode is vooral bedoeld voor docenten die niet enkel een leermethode willen volgen, maar bewuste keuzes in hun onderwijsprogramma willen maken. Wil jij in het volgende schooljaar je lessen beter laten aansluiten op de behoeftes van jouw leerlingen? Lees dan snel verder!
Wat levert het op?
Eerst even op een rijtje: wat levert leerdoel denken op voor jou als docent?
- Meer vrijheid om aandacht te geven aan onderwerpen die jij of de leerling belangrijk vinden.
- Inspelen op de actualiteit en omgeving wordt makkelijker
- Gerichter leerlingen kunnen helpen.
- Grip op de opbouw van het leerplan, zodat je goed kunt differentiëren qua tempo en niveau.
Wat levert leerdoel denken op voor de leerling?
- De leerling leert al op jonge leeftijd om goed te kunnen reflecteren op het eigen gemaakte werk, wat erg handig is in de toekomst.
- De leerling krijgt vrijheid om op eigen werkwijze de leerdoelen te behalen.
- De leerling krijgt onderwijs aangeboden wat specifiek op hem of haar is afgestemd, en krijgt ook de mogelijkheid voor het halen van persoonlijke doelen.
Concept
Eigenlijk is het concept van leerdoeldenken helemaal niet nieuw: bij veel vakken op de middelbare school wordt er gewerkt met eindcijfers en het stimuleren van het behalen van persoonlijke doelen. Het verschil is alleen dat er bij leerdoel denken 3 vragen centraal staan:
- WAT wil ik dat leerlingen leren?
- HOE wil ik dat leerlingen dat leren?
- WAARMEE wil ik dat leerlingen dit leren?
WAT
De start van het creëren van een nieuwe onderwijsmethode begint met een leerlijn. ‘Een leerlijn is een beschreven opbouw van inhoud en leerdoelen, leidend naar een einddoel. Dit alles zorgt voor continuïteit en samenhang’ (strijker, 2010). Hieronder zie je een visueel beeld van een leerlijn. Je ziet dat er, bij alle tussendoelen van de leerlijn, wordt teruggespeeld op het 2e tussendoel. Deze is belangrijk voor de samenhang van de leermethode! Ook laat de figuur duidelijk zien dat alle onderdelen een aparte inhoud hebben, en dit alles leidt tot het behalen van het einddoel.
In principe is dit figuur voor alle soorten doeleinden in te zetten. Wil je bijvoorbeeld jouw leerlingen iets bijbrengen over de geschiedenis van de omgeving? Deel dat einddoel op in verschillende doeleinden (iets leren over het ontstaan van de omgeving, over de omgeving in oorlogstijd etc.) Op deze manier wordt het einddoel snel en efficiënt bereikt.
HOE
Na de vraag over WAT leerlingen gaan leren, komt de vraag hoe leerlingen dat gaan doen. Voor het gemak is het handig om bij elk leerdoel een aantal randvoorwaarden op te stellen.
- Tijd: hoeveel tijd is er beschikbaar voor het leren van de stof door de leerling zowel binnen als buiten de klas?
- Leeromgeving: wat zijn de kenmerken? Zijn er bijvoorbeeld elektronische apparaten aanwezig?
- Visie van school: heeft jouw school afspraken gemaakt over bepaalde leermethodes, en moet je daar rekening mee houden?
- Vaardigheden: zijn er vaardigheden waar jij tijdens deze lessen ook aandacht aan wilt besteden, zoals samenwerken?
- Afsluiting: hoe tonen leerlingen aan de leerdoelen voldoende te hebben behaald?
- Docentenrol: Wat is hierin de rol van jou als docent? Zoals kennis overdrager, coach op afstand, proces begeleider.
Wees bij het invullen van de randvoorwaarden realistisch en kijk naar wat haalbaar is voor jou en je klas. Na dit onderdeel heb je, als het goed is, een helder beeld van wat er geleerd moet worden, en hoe je dat het beste aan kunt pakken.
WAARMEE
Wanneer de leerdoelen goed in kaart zijn gebracht, kan er een bewuste keus voor lesmateriaal gemaakt worden. Kies je bijvoorbeeld een methode voor de hele klas, of per leerling apart? Voor boeken of online-lesmateriaal? Voor 1 methode of een aantal verschillende gecombineerd? Wat je ook kiest, houd in je achterhoofd dat het moet passen bij de manier waarop jij je lessen wilt vormgeven!
Als je hieruit je keuzes hebt gemaakt, kan je door naar de laatste stappen van het bedenken van lessenserie. Geef ook antwoord op de volgende vragen:
- Hoe start ik de lessenserie? (nodig de leerlingen uit, wek de interesse op)
- Hoe zorg ik voor het activeren van voorkennis?
- Hoe maak ik de tussendoelen en het einddoel duidelijk?
- Hoe sluit ik de lessenserie af? (blik op volgend jaar etc.)
Heb je het blog tot hier gelezen? Gefeliciteerd! Dan kan je vanaf nu jouw eigen leermethode ontwerpen over leerdoeldenken! Uiteindelijk wil je door het leerdoeldenken jouw eigen lessen natuurlijk verbeteren. Wees dan ook niet bang om te vragen naar de ervaring en verbeterpunten van bijvoorbeeld ouders of zelfs leerlingen, want daar leer je natuurlijk het meeste van. Veel groeigeluk!
Wil jij je met jouw team ontwikkelen op het gebied van leerdoeldenken? Bekijk dan hier onze training!
